Με ποιους τρόπους μπορείς να επικοινωνείς με τον κωφό σκύλο σου;

Οι σκύλοι αντιλαμβάνονται τον κόσμο διαφορετικά από εμάς.

Όπως είναι ήδη γνωστό, ο κύριος τρόπος επικοινωνίας τους σίγουρα δε βασίζεται στην έκφραση προφορικών σημάτων ή κραυγών.

Ακόμα και η ακοή τους στηρίζεται κυρίως στη γλώσσα του σώματος.

Σκέψου την αλληλεπίδραση που έχεις με το φιλαράκι σου ή αυτήν που έχει εκείνο με τους ομοφύλους του.

Θα καταστεί σαφέστερο αυτό με τα παρακάτω παραδείγματα:

·         Η στάση του σώματος

Είναι ο κολλητός σου όρθιος και στητός με αυτοπεποίθηση ή σκυφτός και μαζεμένος;

·         Η θέση των αυτιών του

Είναι τα αυτιά του καρφωμένα προς τα πίσω με ένταση ή χαλαρά σε όρθια θέση;

·         Η θέση της ουράς του

Είναι ανάμεσα στα πόδια του δηλώνοντας υποταγή, όρθια και στητή ή την κουνάει πέρα δώθε μανιωδώς δηλώνοντας τη χαρά του;

Οι κωφοί σκύλοι μπορεί να μην ακούν τον λόγο μας ή τον τόνο της φωνής μας, καθώς και τα γαβγίσματα, τα γρυλίσματα ή τα κλαψουρίσματα των άλλων σκύλων, όμως σίγουρα κατανοούν άριστα τη γλώσσα του σώματος, όπως ακριβώς και οι σκύλοι που λειτουργούν άρτια όλες οι αισθήσεις τους.

Τι προκαλεί την απώλεια της ακοής των σκύλων;

Ο οργανισμός DDEAF (Deaf Dog Education Action Fund) τονίζει ότι οι σκύλοι χάνουν την ακοή τους για διάφορους λόγους, όπως και οι άνθρωποι.

Μία γενετική ανωμαλία μπορεί να προκαλέσει την εκ γενετής κώφωση ενός κουταβιού. Από την άλλη, οι ενήλικοι σκύλοι ίσως απωλέσουν την ακοή τους από:

·         Χρόνιες ωτικές παθήσεις (π.χ υποτροπιάζουσες ωτίτιδες)

·         Τραυματισμό στο αυτί ή διαρκή έκθεση σε εκκωφαντικούς θορύβους

·         Παρενέργειες φαρμακευτικών αγωγών

Επίσης, οι ηλικιωμένοι σκύλοι μπορεί σταδιακά να χάνουν την ακοή τους, λόγω του προχωρημένου της ηλικίας τους.

Σε αυτή την περίπτωση ίσως αντιλαμβάνονται ήχους σε υψηλές συχνότητες, όπως από σφυρίχτρες ή clickers, αντί της ανθρώπινης φωνής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι κάποιες φυλές σκύλων είναι πιο επιρρεπείς στην εκ γενετής κώφωση. Για παράδειγμα, αυτές που έχουν μεγάλη έκταση λευκού τριχώματος πάνω στο σώμα τους, όπως οι σκύλοι της Δαλματίας ή τα Australian Shepherds.

Πιο συγκεκριμένα, τα κύτταρα του εσωτερικού τμήματος των αυτιών αυτών των λευκόχρωμων ρατσών, ίσως υπολείπονται αριθμητικά σημαντικά, συγκριτικά με αυτά άλλων φυλών σκύλων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, τη λειτουργική υστέρηση αυτής της σημαντικής αίσθησης καθώς τα κύτταρα αυτά είναι ζωτικής σημασίας για την κανονική λειτουργία της ακοής.

Πώς θα καταλάβεις ότι ο σκύλος σου είναι κωφός;

Η πιο αξιόπιστη εξέταση για την επιβεβαίωση της κώφωσης ενός σκύλου ονομάζεται BAER (Brainstem Auditory Evoked Response).

Η διαδικασία της εξέτασης γίνεται μέσω computers που καταγράφουν την ηλεκτρονική δραστηριότητα μέσα στον εγκέφαλο των σκύλων σε συνδυασμό με την αντίδραση τους σε συγκεκριμένους θορύβους και ήχους υψηλών συχνοτήτων.

Το test αυτό γίνεται από κτηνιάτρους-νευρολόγους και αν για κάποιον λόγο η εφαρμογή του είναι ανέφικτη, ο οργανισμός DDEAF προτείνει να κάνουν οι σκυλογονείς με κωφούς σκύλους κάποια απλά test για τη διαπίστωση της κώφωσης, όπως:

•        Το κουδούνισμα των κλειδιών ή ενός κουτιού που θα περιέχει κέρματα

•        Τη χρήση ενός παιχνιδιού που βγάζει ήχους, αλλά κρυμμένο πίσω από την πλάτη σου

•        Το κάλεσμα του σκύλου σου με κανονικό τόνο φωνής και στην συνέχεια ξεκίνησε να φωνάζεις δυνατά το όνομα του

•        Το δυνατό χτύπημα με παλαμάκια των χεριών σου. Φρόντισε να είσαι μακριά από το φιλαράκι σου για να μη νιώσει την κίνηση του αέρα που παράγουν τα παλαμάκια

•        Λειτούργησε την ηλεκτρική σκούπα και κάτσε μακριά από τον σκύλο σου ,για να μην αισθανθεί τις δονήσεις της συσκευής ή την κίνηση του αέρα προς το μέρος του.

•        Χτύπα επανειλημμένα το κουδούνι της εξώθυράς σου

Οι σκύλοι που δεν αντιδρούν σε αυτά τα ηχητικά ερεθίσματα έχουν υποβαθμισμένη ή και ανύπαρκτη ακουστική ικανότητα.

Η επόμενη κίνηση μετά από αυτήν την ανακάλυψη είναι η άμεση επικοινωνία με τον κτηνίατρο σου.

Αν τελικά διαπιστωθεί κώφωση, τότε το σίγουρο είναι ότι εσύ θα στεναχωρηθείς περισσότερο από τον σύντροφο σου, διότι όλοι οι σκύλοι είναι πολύ ανθεκτικά όντα που δε λυπούνται ποτέ τον εαυτό τους.

Πώς θα επικοινωνείς με τον κωφό σου σκύλο;

Οι σκύλοι διαφέρουν πολύ από εμάς στην επικοινωνία.

Συζητούν μεταξύ τους με οπτικά σήματα ή οσμές, πριν προσθέσουν ηχητικά σημάδια στην επαφή τους, όπως το γάβγισμα, το γρύλισμα ή το κλαψούρισμα.

Συνεπώς, ο καλύτερος τρόπος επικοινωνίας με το φιλαράκι σου είναι τα σήματα που θα κάνεις με τα χέρια σου για να σε καταλαβαίνει.

Η χρήση των χεριών ως μέσο συνεννόησης

Ο οργανισμός DDEAF συστήνει στους σκυλογονείς να χρησιμοποιούν τα χέρια, για να εκπαιδεύουν τα κωφά σκυλιά τους ως προς την υπακοή και την επικοινωνία.

Ξεκίνησε να μαθαίνεις στον κολλητό σου σήματα για να κάθεται κάτω, να σηκώνεται και να έρχεται προς το μέρος σου, να μάθει το όχι, αλλά και να στέκεται ακίνητος.

Συνήθως οι σκύλοι αυτοί μπορούν να μάθουν ως και 20 διαφορετικά σήματα χεριών ή ακόμα περισσότερα, όταν εντρυφήσουν στο πνεύμα εκμάθησης.

Επιπροσθέτως, ακόμα και οι σκύλοι που ακούν καλά μπορούν να ωφεληθούν από αυτά τα οπτικά σήματα.

Το μυστικό επιτυχίας στα μαθήματα αυτά είναι η ξεκάθαρη και επίμονη διδαχή των σημάτων με ταυτόχρονη επιβεβαίωση της σωστής αντίληψης του σκύλου σου ως προς το νόημα τους.

Για σκύλους με σταδιακή απώλεια της ακοής τους, τα οπτικά σήματα μπορούν να συνδυαστούν με προφορικές εντολές, ώστε να γεφυρωθεί το χάσμα μετάβασης που αναπτύσσουν αυτοί οι σκύλοι ως το τελικό στάδιο της κώφωσης.

Μπορούν να εκπαιδευτούν οι κωφοί σκύλοι;

Σίγουρα, η εκπαίδευση ενός κωφού σκύλου αποτελεί πρόκληση, αλλά δεν είναι ανέφικτη.

Το σίγουρο είναι ότι οι σκύλοι με προβληματική ή ανύπαρκτη ακοή ανταποκρίνονται καλύτερα στη θετική ενίσχυση δηλαδή στην προσφορά λαχταριστών λιχουδιών.

Είναι πολύ σημαντικό να αποφεύγεται η τιμωρία σαν εκπαιδευτική μέθοδος, ειδικά σε πανέξυπνους σκύλους που μας κατανοούν απόλυτα.

Καθιέρωσε την οπτική επαφή

Μάθε στο φιλαράκι σου πως πρέπει να έχετε διαρκή οπτική επαφή, διότι αν δε σε κοιτάει, δε θα αποκρίνεται και στα οπτικά σήματα των χεριών σου.

Είναι το πρωταρχικό στάδιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, καθώς είναι απαραίτητο το φιλαράκι σου να σε κοιτάζει περιμένοντας τη ροή των εντολών προς αυτό.

Αρχικά, πρέπει να ενισχύσεις και να ανταμείψεις την καθιέρωση της οπτικής επαφής.

Για τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα μπορείς να χρησιμοποιήσεις ως σημάδι το άναμμα και το σβήσιμο στο φως ή ένα δυνατό ποδοβολητό στο έδαφος, ώστε να προσελκύσεις το βλέμμα του φίλου σου.

Στη συνέχεια, όταν έχει πια κατακτηθεί πια η οπτική επικοινωνία, δείξε την ευαρέσκεια σου με προσφορά λιχουδιών.

Πολύ γρήγορα ο κολλητός σου θα συνδυάζει το κοίταγμα προς το μέρος σου με τη δική του απόλαυση.

Χρησιμοποίησε φακό

Μία από τις δημοφιλέστερες και πιο αποτελεσματικές εκπαιδευτικές μεθόδους είναι η χρήση του clicker.

Στη βασική μορφή εκμάθησης με αυτό δημιουργείται μία θετική συσχέτιση μεταξύ του ήχου ενός click και μίας λιχουδιάς.

Αργότερα βέβαια αυτό θα αντικατασταθεί με την ανταμοιβή της επιθυμητής συμπεριφοράς με ένα click  ώστε ο κολλητός σου να γνωρίζει ότι έκανε κάτι καλό.

Προφανώς η εκπαίδευση με το clicker στα κωφά σκυλιά απαιτεί πολύ δουλειά, διότι αυτά δεν ακούν τον ήχο του.

Αντίστοιχα,  η εκπαίδευση με ένα φακό χρησιμοποιεί τις ίδιες αρχές, διότι αντικαθιστά το clicker με τον φακό.