Μπορούν οι σκύλοι να εμφανίσουν σύνδρομο Down;

Το σύνδρομο Down είναι μια ιατρική κατάσταση που προκύπτει εξαιτίας ενός χρωμοσωματικού ελαττώματος. Στις ΗΠΑ περίπου 1 στα 700 μωρά ετησίως εμφανίζουν αυτήν τη διαταραχή.

Δημιουργείται ένα επιπλέον αντίγραφο ενός χρωμοσώματος, το οποίο προκαλεί πληθώρα επιδράσεων που συνήθως γίνονται αμυδρά αντιληπτές από τη μια περίπτωση στην άλλη σε όρους σοβαρότητας και συμπτωμάτων.

Γνωρίζουμε ότι το σύνδρομο Down εμφανίζεται στους ανθρώπους, τι γίνεται όμως στους σκύλους;

Τι είναι το σύνδρομο Down;

Το ανθρώπινο σώμα απαρτίζεται από δισεκατομμύρια κυττάρων που το καθένα έχει διαφορετικά συστατικά. Ένα από αυτά είναι ο πυρήνας και εκεί αποθηκεύονται όλες οι πληροφορίες για τον καθένα, όπως τα χαρακτηριστικά που κληρονόμησε από τους γονείς του.

Η μορφή αποθήκευσης θυμίζει ένα στικάκι μνήμης χρωμοσωμάτων μέσα στον πυρήνα, όπου υπάρχουν 23 ζευγάρια (σετ των 2 χρωμοσωμάτων). Κάθε άνθρωπος έχει 46 χρωμοσώματα δηλαδή 23 ζευγάρια, όμως αυτός που εμφανίζει το σύνδρομο Down έχει 47, υπάρχει δηλαδή 1 extra χρωμόσωμα που είναι το 21ο χρωμόσωμα.

Σύμφωνα με τον οργανισμό NDSS (National Down Syndrome Society), αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες αναπτυξιακές αλλαγές, όπως σύντομο προσδόκιμο ζωής, προβλήματα στο γαστροοισοφαγικό σύστημα, φυσικές αναπηρίες, όπως βλεφαρόπτωση ή επίπεδο σχήμα προσώπου.

Μπορούν οι σκύλοι να εμφανίσουν το σύνδρομο Down;

Όχι, δε μπορούν.

Αυτό πιστεύουν μέχρι τώρα οι επιστήμονες και οι ερευνητές, όμως είναι κάτι που βρίσκεται σε εξελικτική παρακολούθηση. Η πρόοδος στη γενετική επιστήμη των σκύλων είναι πολύ πίσω συγκριτικά με την ανθρώπινη, έτσι ίσως κάποια στιγμή μελλοντικά το σύνδρομο Down αναγνωρισθεί ως μια γενετική ανωμαλία στους σκύλους.

Όμως προς το παρόν αυτό δεν θεωρείται υπαρκτή κατάσταση στα αγαπημένα μας τετράποδα, διότι οι σκύλοι έχουν περισσότερα χρωμοσώματα από εμάς και συγκεκριμένα 39 σετ των 2, δηλαδή 78 συνολικά. Αν το 21ο χρωμόσωμα ήταν διπλότυπο, όπως στους ανθρώπους με σύνδρομο Down, τότε τα συμπεράσματα θα ήταν διαφορετικά. Αυτό το συγκεκριμένο χρωμόσωμα στους σκύλους δε θα ήταν το ίδιο συγκεκριμένο χρωμόσωμα υπεύθυνο για τα ίδια πράγματα στους ανθρώπους. Εξαιτίας αυτής της διαφοράς, οι σκύλοι δεν μπορούν να εμφανίσουν το σύνδρομο Down  (δηλ. την ακριβή έκδοση του, όπως στους ανθρώπους).

Ωστόσο, τα τετράποδα φιλαράκια μας αντιμετωπίζουν ιατρικές καταστάσεις που μοιάζουν με αυτό το σύνδρομο.

Η διάγνωση σκύλων με σύνδρομο Down

Αν ένας σκύλος δείξει χαρακτηριστικά που μοιάζουν με το σύνδρομο Down, μάλλον θα υποφέρει από κάποιον άλλον τύπο γενετικής ανωμαλίας που του μοιάζει.

Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορούν να περιέχουν:

• Μία αναπτυσσόμενη ορμονική δυσλειτουργία

• Εκ γενετής υπερθυρεοειδισμό (η διάγνωση του απαιτεί πολλών ειδών εξετάσεις του θυρεοειδούς αδένα).

• Portosystemic Shunt (πρόκειται για ένα ηπατικό ελάττωμα, το οποίο  υπονομεύει την ικανότητα του ήπατος να φιλτράρει και να αποτοξινώνει το αίμα).

• Εκ γενετής υδροκεφαλισμός - η διάγνωση του γίνεται με εξετάσεις για την εύρεση υγρού στον εγκέφαλο.

• Υποφυσιακός νανισμός - ανιχνεύεται με ορμονικά προσομειωτικά τεστ.

• Εκ γενετής καρδιακή ασθένεια - που διαγιγνώσκεται μέσα από πληθώρα εξετάσεων, όπως ακτίνες Χ, υπέρηχους, ηλεκτροκαρδιογράφημα κ.ά.

• Νοητικές δυσλειτουργίες, όπως η άνοια κ.ά.

Αυτές οι καταστάσεις στους σκύλους είναι σπάνιες, κάτι που είναι καλό, όμως από την άλλη σημαίνει ότι η έρευνα είναι ακόμα ελλιπής, η διάγνωση δύσκολη και η θεραπεία χορηγείται συνήθως αργότερα από το επιθυμητό.

Τα συμπτώματα των γενετικών καταστάσεων, όπως τα παραπάνω, γίνονται συνήθως εμφανή πολύ νωρίς και μάλλον ξεκαθαρίζεται η εικόνα μέχρι ο σκύλος να φθάσει στην ηλικία του ενός έτους. Ίσως παρατηρήσεις ότι ο σκύλος σου έχει κινητικά προβλήματα ή άλλες φυσικές δυσμορφίες ή εμφανίζει αργή εξέλιξη στην αντιληπτική του ικανότητα.

Πώς θα φροντίσεις έναν σκύλο με συμπτώματα που μοιάζουν με το σύνδρομο Down;

Αν το φιλαράκι σου πάσχει από κάποια εκ γενετής ανωμαλία, θα την εμφανίσει από την ώρα που γεννιέται. Δεν είναι κάτι που εμφανίζεται αργότερα και θα την έχει ως το τέλος της ζωής του. Οι εκ γενετής χρωμοσωματικές ανωμαλίες και διαταραχές δε θεραπεύονται. Είναι ισόβιες καταστάσεις που απαιτούν συνεχή φροντίδα και ιατρικές αγωγές.

Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν αναλγητικά (ίσως και οπιοειδή), αντιφλεγμονώδη, αντιβιοτικά και αντιαλλεργικά φάρμακα, στεροειδή κ.ά.

Σοβαρές ανωμαλίες, όπως αυτές που μοιάζουν με το σύνδρομο Down, στους σκύλους όχι μόνο προκαλούν αλλαγές στην εμφάνιση του, μπορούν επίσης να έχουν εξουθενωτική επίδραση στην ποιότητα της ζωής του. Η θεραπεία συνήθως στοχεύει στην ανακούφιση του πόνου και τη διατήρηση μιας σχετικά ανεκτής ποιότητας ζωής.

Ο χρόνος εύρεσης της σωστής θεραπείας και αγωγής, ίσως τραβήξει παραπάνω, διότι δοκιμές και λάθη, πιθανότατα θα προκύψουν. Εκτός της ιατρικής αντιμετώπισης θα ήταν σωστό να κάνεις κάποιες αλλαγές στο σπίτι σου, για να γίνει πιο ασφαλές και κατάλληλο στην εξυπηρέτηση του σκύλου σου με ειδικές ανάγκες.

Αυτή η προστασία θα μοιάζει με τον ερχομό 1ος μωρού στο σπίτι που, όταν μπουσουλάει, θα πρέπει να έχεις τοποθετήσει φράκτες στις πόρτες των δωματίων που κινείται, κλειδαριές στα ντουλάπια, στα συρτάρια, στην πόρτα του ψυγείου κ.ά.

Συμπτώματα

Αν πιστεύεις ότι ο κολλητός σου υποφέρει από μια κατάσταση που μοιάζει με το σύνδρομο Down, πρέπει να προσέξεις για τα παρακάτω συμπτώματα. Έχε υπόψιν σου ότι αυτά είναι σπάνια και όχι πλήρως μελετημένα και κατανοητά, ενώ κάθε περίπτωση είναι διαφορετική από την άλλη:

• Παραμορφωμένο πρόσωπο ή σώμα

• Αποφυγή εκπαίδευσης με αργή και δύσκολη εκμάθηση

• Αλλεργίες όλων των ειδών

• Ούρηση και αφόδευση παντού μέσα στο σπίτι, διότι δεν κατανοεί την εκπαίδευση στην πάνα

• Προβλήματα στο τάισμα - όπως λαιμαργία, απόρριψη φαγητού ή φτωχή σίτιση ή φάγωμα πραγμάτων που είναι δυνητικά επικίνδυνα

• Προβλήματα στον θυρεοειδή αδένα που οδηγούν σε προβλήματα ρύθμισης της θερμοκρασίας και του μεταβολισμού του

• Ηπατικά προβλήματα

• Υπερευαισθησία

• Υπολειτουργία και αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα

• Προβλήματα συμπεριφοράς και επιθετικότητα

• Πόνος που ίσως οδηγεί σε επιθετικότητα

• Υπερκόπωση και αποφυγή άσκησης

• Προβλήματα ακοής που μπορεί δυνητικά να οδηγήσουν σε μερική ή ολική κώφωση

• Προβλήματα στην όραση που ίσως οδηγήσουν στην εμφάνιση καταρράκτη

• Υπερβολική τριχόπτωση μέχρι και τελείως φαλάκρας σημείων του δέρματος

• Δυσκολίες στην αναπνοή λόγω επίπεδου προσώπου

• Οργανικά προβλήματα και ανεπάρκειες λόγω της υπό ανάπτυξης ή της υπερανάπτυξης τους.

Αυτή η λίστα δεν είναι σε καμμιά περίπτωση περιεκτική στα πάντα.

Σκύλοι με γενετικές ανωμαλίες χρήζουν αποκλειστικής παρακολούθησης και προσοχής, διότι μπορεί να γεννηθούν με ποικιλία συμπτωμάτων που πιθανότατα να μην έχουν εντοπιστεί και αναφερθεί ακόμα.

Επίλογος

Αν έχεις ένα τριχωτό φιλαράκι με ειδικές ανάγκες, δεν πειράζει. Σίγουρα θα ευχόσουν ο κολλητός σου να ήταν απόλυτα υγιής, όμως αυτό δε σημαίνει ότι ακόμα και ένας σκύλος με γενετικές ανωμαλίες δε μπορεί να ζήσει μια μακρά, ευτυχισμένη και ποιοτική ζωή.

Αγκάλιασε την ιδιαιτερότητα του φίλου σου και δώσε του την κατάλληλη φροντίδα και αγάπη, ώστε να νιώσει πλήρης και ασφαλής.