Ο Λάκης είναι σκυλογονέας ενός πανέμορφου Λαμπραντόρ, του Κρίτωνα. Μιλώντας σε φίλους και γνωστούς για το καμάρι του δεν μπορεί να μην εκφράσει και το μοναδικό παράπονο που έχει για το φιλαράκι του:
“Έχω δοκιμάσει τα πάντα με τον Κρίτωνα. Όταν γυρνάω στο σπίτι, οι επόμενες στιγμές μοιάζουν βγαλμένες μέσα από κωμωδία. Τον κοιτώ στα μάτια, χτυπάω παλαμάκια με τα χέρια μου, κουνάω επιτακτικά το δάχτυλο μου απέναντι σαν τον καθηγητή μου που, όταν τον νευρίαζα , μου έλεγε: «Για πρόσεξε καλά νεαρέ μου!» Του φωνάζω, ενώ ταυτόχρονα τον σπρώχνω προς τα πίσω, βάζω το γόνατο μου επάνω στο στήθος του ως ανάχωμα και τελικά του γυρνώ την πλάτη προσπαθώντας να θυμηθώ που έβαλα το αναθεματισμένο μπουκάλι με νερό για να τον καταβρέξω.”
Μάλλον τα έκανε όλα σωστά.
Το πρόβλημα είναι ότι ο Λάκης και όσοι βρίσκονται στη θέση του, προσπαθούν να κάνουν τα πάντα, χωρίς όμως ένα σταθερό πλαίσιο δράσης. Υιοθετούν χαοτικές πρακτικές, διότι είναι περισσότερο αντιδραστικοί, παρά προληπτικοί κατά την εκπαίδευση των τετράποδων φίλων τους ενάντια στα άλματα τους επάνω στους ανθρώπους.
Είναι φανερό ότι αυτοί οι σκύλοι χρειάζονται ένα ολιστικό πρόγραμμα εκμάθησης του τρόπου που θα τους στερεώνει στο έδαφος, χωρίς ταυτόχρονα να χάνουν τη φιλική τους ιδιοσυγκρασία.
Παρακάτω θα αναφέρουμε 8 βήματα για την επιτυχία του εγχειρήματος:
• Μην ανταμείβεις τον κολλητό σου για τα άλματα του επάνω σου ή στους άλλους.
Δεν πρέπει ποτέ να επαινείς ανεπιθύμητες συμπεριφορές. Ακούγεται πολύ απλό, όμως το κάνουν όλοι συνέχεια. Ακόμα και αν εσύ δεν το κάνεις, οι άλλοι θα χαϊδέψουν τον σκύλο σου, όταν πηδάει επάνω τους, λέγοντας: “Είναι εντάξει , δεν πειράζει”. Άλλες φορές θα πουν: “Όχι”, ενώ ταυτόχρονα θα τον απωθούν ,την ώρα που αυτός θα έχει ήδη ενθουσιαστεί.
Οι λέξεις τους λένε «ΟΧΙ» , ενώ οι πράξεις τους «ΝΑΙ».
Αυτή η προσπάθεια τιμωρίας είναι στην πραγματικότητα ανταμοιβή, διότι το φιλαράκι σου διασκεδάζει αφάνταστα. Προσπάθησε επιτακτικά να μην του δίνεις ποτέ ανάμεικτα σήματα συμπεριφοράς.
• Προσποιήσου το παιχνίδι «δύσκολα θα το πάρεις»: Αυτό σημαίνει ότι θα προσηλώνεσαι κάθε φορά στους όρους που θέτεις. Υπάρχουν 2 βασικοί κανόνες:
1) Του δίνεις προσοχή μόνο, όταν εσύ τον καλείς.
Πρέπει σθεναρά να αγνοείς κάθε προσπάθεια του σκύλου σου να τραβήξει την προσοχή σου, ακόμα και όταν δεν πηδάει επάνω σου. Οι εκπαιδευτές ονομάζουν αυτή την περιφρόνηση «εξάλειψη» και περιλαμβάνει το 3πτυχο: όχι χάιδεμα - όχι ομιλία - όχι διασταύρωση των βλεμμάτων σας.
Όπως και να το αποκαλέσουμε, οι πιο πολλοί σκύλοι θα πλησιάσουν ήρεμα και με σεβασμό, όταν εμείς τους προσκαλούμε. Οι σκύλοι που αναζητούν το απρόσκλητο πλησίασμα κοντά μας είναι αυτοί που τελικά θα πηδήξουν επάνω μας για να το πάρουν.
2) Θα τον προσκαλείς μόνο, όταν είναι ήρεμος.
Ένας ήρεμος σκύλος έχει λιγότερες πιθανότητες να πηδήξει επάνω σου. Αυτό βέβαια ισχύει και αντίστροφα, δηλαδή όταν και εσύ είσαι ήρεμος. Για αυτόν το λόγο το κάλεσμα σου πρέπει να είναι χαλαρό και ανάλαφρο. Φυσικά, αυτό δεν αφορά μόνο την περίπτωση ενός σκύλου που πηδάει επάνω σου, αλλά είναι συνεχές μάθημα τρόπων, υπακοής και ηγεσίας.
• Έλεγχος των αλληλεπιδράσεων.
Πρέπει από την αρχή να αποκτήσεις τον έλεγχο των επαφών με το φιλαράκι σου, ώστε να του επιβάλλεις να μην πηδάει επάνω σου. Χρειάζεται βασικά να είσαι ήρεμος, όμως η πρόσκληση σου να του διεγείρει ταυτόχρονα και τον ενθουσιασμό. Για να γίνει αυτό ακολούθησε τα παρακάτω:
α) Φωνές - Με ήρεμο τόνο
β) Χέρια - Χαλαρά και ήρεμα
γ) Να κρατάς τον σκύλο σου από το περιλαίμιο του ή να πατάς τον οδηγό βόλτας, για να μη σηκωθεί στα 2 του πόδια.
• Εκπαίδευσε τον σύντροφό σου.
Οι σκύλοι, που έχουν διδαχθεί τους βασικούς κανόνες συμπεριφοράς, είναι ευχάριστο να βρίσκονται δίπλα μας, διότι η συμπεριφορά τους είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμη. Η μάθηση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αυτό που πολλοί εκπαιδευτές σκύλων ονομάζουν «Ανακατεύθυνση». Για παράδειγμα, απλά ανακατεύθυνε την ενέργεια του κολλητού σου σε 1 εντολή «κάτσε» πριν τον χαϊδέψεις ή επιτρέψεις σε άλλους να το κάνουν. Σταδιακά αυτό θα γίνει πλαίσιο συμπεριφοράς ή συνήθεια, καθώς θα πλησιάζει τους ανθρώπους και θα κάθεται ευγενικά, αντί να ορμά επάνω τους.
• Να εξασκείς τον σκύλο σου.
Ένας σκύλος που εκτονώνει την ενέργεια του είναι σαφώς πιο χαλαρός και συνεπώς θα έχει λιγότερες πιθανότητες να πηδάει επάνω μας. Δεν υποστηρίζουμε ότι θα το σταματήσει τελείως, αλλά θα γίνεται σπανιότερα, με χαμηλότερη ένταση και σαφώς πιο εύκολη διαχείριση. Όμως, κατάλληλη άσκηση είναι εκείνη που περιλαμβάνει εκτός της φυσικής εκτόνωσης και την πνευματική υγεία. Για παράδειγμα, όταν περπατάμε και βαστάμε το φιλαράκι μας δίπλα μας στο ύψος του γονάτου μας, γυμνάζεται και πνευματικά, διότι μαθαίνει να συγκρατεί την παρόρμηση του, άρα και τα άλματα του επάνω μας.
• Να κοινωνικοποιείς τον κολλητό σου.
Ένας σωστά κοινωνικοποιημένος σκύλος είναι σίγουρα πιο ήρεμος, πιο εγκρατής και πιο εξοικειωμένος να συναντά ανθρώπους. Γι’ αυτό και δεν θα ορμάει εύκολα επάνω τους.
• Δημιούργησε αρνητικές συνέπειες.
Όταν ένας σκύλος υιοθετεί την κακή συνήθεια να πηδάει επάνω μας, όλοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να τον διορθώνουμε. Λόγω της εξατομικευμένης του συμπεριφοράς, δεν είναι εύκολο να προβλέψεις το αποτέλεσμα των διορθώσεων αυτών και πολλές φορές κάποιες από αυτές χειροτέρευσαν το αποτέλεσμα ή έβλαψαν τον ίδιο τον σκύλο. Συνεπώς, η επιλογή του σωστού τρόπου διόρθωσης, αλλά και η διακύμανση της έντασής της παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του στόχου μας. Για παράδειγμα, το ψέκασμα ή το κατάβρεγμα με νερό. Μπορεί να ακούγεται ακίνδυνο, όμως στην πραγματικότητα το νερό μπορεί να φοβίσει πολλούς σκύλους. Βέβαια, κάποιοι άλλοι θα χαρούν να νιώσουν επάνω τους τις σταγόνες του, κάτι που φυσικά δεν είναι διόρθωση, ενώ άλλοι θα ενοχληθούν, χωρίς όμως και να τρομοκρατηθούν. Αυτοί οι τελευταίοι είναι και οι καλύτεροι υποψήφιοι για διόρθωση με τον παραπάνω τρόπο. Η ένταση του ραντίσματος μπορεί να προσαρμόζεται, αρχίζοντας με ένα απλό ψέκασμα από σύννεφο νερού, μέχρι το δυνατό κατάβρεγμα, από το πόσο κοντά στο πρόσωπο του γίνεται ή αν σημαδεύεις κάποια άλλα μέρη του σώματος του.
• Η διόρθωση μη εμπλοκής.
Οι διορθώσεις στη συμπεριφορά ενός σκύλου είναι σαν ένα καλό αστείο. Για να βρεις ποιο είναι το πιο επιτυχημένο, πρέπει να γνωρίζεις το κοινό σου και μετά θα παίξει ρόλο ο τρόπος που θα το μεταφέρεις. Πολλές φορές ένας εκπαιδευτής σκύλων μπορεί να δώσει μια χαλαρή εντολή σε κάποιον σκύλο που μόλις γνώρισε και αυτός αμέσως να υπακούσει. Μόλις το δει αυτό ο σκυλογονέας του θα πει: “ Πώς τα κατάφερες τόσο γρήγορα; Το είχα δοκιμάσει και εγώ αυτό , αλλά δεν λειτούργησε”. Αυτή η στάση ότι τα δοκίμασε όλα, αλλά δεν έπιασαν, δημιούργησε τον όρο που χρησιμοποιούν πολλοί εκπαιδευτές, δηλαδή «το ανταγωνιστικό κίνητρο». Ο σκύλος σου καταλαβαίνει ότι αυτό που κάνει σε φέρνει σε αμηχανία, αλλά του αρέσει, διότι έτσι κερδίζει την προσοχή σου. Οι δυνατοί μεγαλόσωμοι σκύλοι, από την άλλη πλευρά, θεωρούν ότι το να πηδούν επάνω μας είναι πολύ διασκεδαστικό, σαν να παλεύουμε. Όμως, οι διορθώσεις πρέπει να γίνονται σε φάση μη εμπλοκής με τον σύντροφο μας.
Για παράδειγμα:
• Ευγενικά σήκωσε τα 2 μπροστινά πόδια του που ακουμπούν το σώμα σου (όταν πηδάει επάνω σου), ενώ η προσοχή σου να είναι σε άλλη κατεύθυνση (όχι διασταύρωση των βλεμμάτων σας).
• Όταν έρχεται κατά πάνω σου, περπάτησε εμπρός προς το μέρος του για να τον αναγκάσεις να παραμερίσει.
• Πίεσε με τα δάχτυλα του χεριού σου τον μυ στα πλάγια του λαιμού ανάμεσα στα αυτιά και τον ώμο. Αυτό πρέπει να γίνει κοφτά, χωρίς βάθος και διάρκεια. Δεν είναι σαν να ρίχνεις μπουνιά στον λαιμό του κολλητού σου, αλλά μια επιφανειακή διόρθωση που δε θα τραυματίσει τον μυϊκό ιστό. Πρέπει πάλι να έχεις εστιάσει αλλού την προσοχή σου, σαν να κυνηγάς μια μύγα.
Όλες οι παραπάνω διορθώσεις είναι κοινές, όχι σκληρές ή εκφοβιστικές, ικανές όμως να φέρουν αποτέλεσμα.
Αν ο σύντροφος σου εξακολουθεί να κουνάει χαρούμενος την ουρά του πέρα-δώθε, έχει αυτοπεποίθηση και χαίρεται όταν σε βλέπει χωρίς όμως να ... πηδάει επάνω σου, τότε τα έκανες όλα καλά.