Χρειάζονται τα ψάρια φως;

Η απάντηση στο ερώτημα πόσο φως χρειάζεται ένα ενυδρείο δεν είναι ξεκάθαρη. Υπάρχουν νούμερα και εμπειρικοί κανόνες, όμως είναι όλα αυτά αξιόπιστα; Παρακάτω θα αναφέρουμε πόσο χρήσιμος είναι ο φωτισμός σε ένα ενυδρείο, τι είναι το μπλε φως και πόσο φως χρειάζεται το ενυδρείο σου

Τα ψάρια προτιμούν το φως ή το σκοτάδι;
Πρωταρχικά, τα τροπικά ψάρια, αν βρίσκονται μόνα τους μέσα στο ενυδρείο δεν ενδιαφέρονται για το αν υπάρχει φωτισμός ή για την ένταση του.
Όχι ότι δε χρειάζονται το φως.
Τα ψάρια έχουν μάτια και για αυτόν το λόγο χρειάζονται τον τεχνητό φωτισμό, ώστε να δουν το φαγητό, καθώς και άλλα πράγματα που τα περιβάλλουν.
Ωστόσο, μπορούν να ζήσουν άνετα και με τον φωτισμό που υπάρχει στον χώρο, εκτός του ενυδρείου, εκτός αν κυριαρχεί το σκοτάδι.

Ένας βασικός εμπειρικός κανόνας είναι να έχεις:
• 2 watts ισχύος λάμπα φθορίου ανά 4 λίτρα νερού για ενυδρείο με λίγα φυτά
• 2-5 watts ανά 4 λίτρα νερού, αν στο ενυδρείο σου υπάρχουν ζωντανά φυτά.
• Οι λάμπες πρέπει να παραμένουν ανοικτές για 8-12 ώρες.

Γιατί το φως είναι απαραίτητο στα ενυδρειακά ψάρια;

Ο φωτισμός είναι ευεργετικός για τα ψάρια.
Αυτά έχουν φωτουποδοχείς μέσα στα μάτια τους και το φως τα βοηθάει να μεγαλώσουν, καθώς ζωηρεύει επίσης τα χρώματα τους.
Το φως είναι πιο σημαντικό για τα φυτά, ώστε να γίνεται η φωτοσύνθεση, αλλά και για εσένα που θέλεις να απολαμβάνεις την πανδαισία χρωμάτων και ζωής μέσα στο ενυδρείο.
Αυτό σημαίνει, αν έχεις τεχνητά φυτά, ότι δεν παίζει ρόλο πόσο έντονο είναι το φως από τις λάμπες φθορίου ή LED, πόσες αριθμητικά είναι αυτές ή πόσο σημαντικό είναι το φάσμα του φωτός.
Κάποιες λάμπες φωτισμού έχουν φτιαχτεί, για να τονίζουν και να ζωηρεύουν τα χρώματα των τροπικών ψαριών, ενώ από την άλλη υπολειτουργούν στη διαδικασία της φωτοσύνθεσης των φυτών.

Αρέσει στα ψάρια το μπλε φως;
Ο μπλε φωτισμός σε ένα ενυδρείο γίνεται με λάμπες που εκπέμπουν από όλο το χρωματικό φάσμα, το συγκεκριμένο.
Είναι ευεργετικός για τα ζωντανά φυτά και αντιγράφει το φως του φεγγαριού.
Αν έχεις νυχτόβια ψάρια, αυτά θα βγουν από την κρυψώνα τους, όταν ανάψεις τα μπλε φώτα του ενυδρείου σου.
Τα ψάρια που είναι δραστήρια την ημέρα θα νομίζουν ότι έρχεται η νύχτα και θα πάνε να ξεκουραστούν ή να κοιμηθούν.
Αν έχεις νευρικά ψάρια, το χαλαρωτικό μπλε φως θα τα βοηθήσει να ξεμυτίσουν από το στέκι τους και να πάνε για εξερεύνηση του χώρου, καθώς θα πιστέψουν ότι βράδιασε.

Πόσο φως χρειάζονται τα ψάρια την ημέρα;
Τα καλά νέα είναι ότι μπορείς να έχεις ανοικτά τα φώτα στο ενυδρείο σου από 8-10 ώρες.
Αν τα αφήσεις να λειτουργούν παραπάνω χρόνο, μπορεί να δημιουργηθεί άλγη και αν γίνει αυτό ελάττωσε τον χρόνο που έχεις τα φώτα ανοικτά ή άλλαζε συχνότερα το νερό.
Ο παραπάνω οδηγός, δηλαδή τα 2-5 watts ανά 4 λίτρα νερού, αφορά τις λάμπες φθορίου.
Τελευταία η κυριαρχία αυτού του είδους φωτισμού υποσκελίζεται από τις λάμπες LED που είναι ενεργειακά πιο αποδοτικές, ενώ δαπανούν λιγότερο ηλεκτρικό ρεύμα.
Άλλο ένα πλεονέκτημα τους είναι η χαμηλότερη  θερμοκρασία που παράγουν μέσα στο ενυδρείο.

Πόση ώρα πρέπει να αφήνεις ανοικτά τα φώτα στο ενυδρείο σου;

Η απαιτούμενη ώρα λειτουργίας του φωτισμού, καθώς και η ένταση του μέσα σε ένα ενυδρείο εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες:

• 
  Πόση ώρα μένουν αναμμένα τα φώτα;
  Γενικά σε ένα ενυδρείο ο φωτισμός πρέπει να λειτουργεί 8-10 ώρες ημερησίως.
  Όμως, παίζει ρόλο πόσα watt ανά λίτρα χρειάζεσαι.
  Τα watt είναι ο δείκτης της καταναλωθείσης ενέργειας.
  Για να υπολογίσεις την ενέργεια που δέχεται το ενυδρείο σου πρέπει να πολλαπλασιάσεις τα watt του φωτισμού του με τις ώρες που έμεινε αναμμένος.
  Για παράδειγμα, αν έχεις λάμπα με 1 watt ισχύ και την ανάβεις για 12 ώρες,  το ενυδρείο σου θα λάβει την ίδια ενέργεια αν είχες λάμπα ισχύος 2 watts και την άναβες για 6 ώρες.
• 
  Μήπως επιδρά στο ενυδρείο σου και το εξωτερικό φως;
  Αν ναι, πως μπορείς να υπολογίσεις πόσος είναι αυτός ο φωτισμός;
  Εννοείται ότι ποτέ δε θα τοποθετήσεις το ενυδρείο σου εκεί που χτυπάει κατευθείαν ο ήλιος.
  Όμως και σε αυτήν την περίπτωση, όταν το ενυδρείο βρίσκεται κοντά σε εξωτερικό φως, ισχύουν τα παραπάνω για τη διάρκεια του φωτισμού.
  Αν δεις την ανάπτυξη άλγης, ελάττωσε τον χρόνο φωτισμού του ενυδρείου σου.
• 
  Τι είδους φυτά χρειάζεσαι;
  Κάθε είδος φυτού διαφέρει ως προς την ποσότητα φωτός που το ευεργετεί.
  Κάποια φυτά ευδοκιμούν όταν καλύπτονται από σκιά, ενώ άλλα θέλουν έντονο φωτισμό.
  Αν ο φωτισμός είναι φτωχός, δε σημαίνει ότι θα μπορείς να βάλεις μόνο ψεύτικα φυτά.
  Υπάρχουν ζωντανά φυτά που αναπτύσσονται καλά με χαμηλό φωτισμό.
• 
  Πόσο ψηλό είναι το ενυδρείο σου;
  Το φως αντανακλάται πάνω στην επιφάνεια του νερού του ενυδρείου.
  Όσο ψηλότερο είναι αυτό, τόσο πιο αδύνατο είναι το φως που φθάνει στον πυθμένα του.
  Ο παραπάνω εμπειρικός κανόνας φωτισμού είναι χρήσιμος, αν έχεις ένα κανονικό ενυδρείο με την ευρεία έννοια του όρου.
  Ευτυχώς, στα περισσότερα ενυδρεία είναι ήδη εγκατεστημένος ο φωτισμός, συνήθως κάτω από το καπάκι της οροφής τους.
  Αν υπολογίσεις τον αριθμό των watts του φωτισμού ενός ενυδρείου με βάση τον εμπειρικό μας κανόνα, ίσως συμπεράνεις ότι χρειάζεσαι παραπάνω φωτισμό.
  Είναι, όμως έτσι;
  Για παράδειγμα το ενυδρείο σου είναι χωρητικότητας νερού 64 λίτρων και έχει φωτισμό από λάμπες φθορίου ισχύος 15 watts.
  Αυτό σημαίνει ότι αντιστοιχεί 1 watt ανά 4 λίτρα νερού.
  Όμως, δεν υπάρχει πρόβλημα, αν αφήσεις τα φώτα αναμμένα για 12 ώρες, διότι θα διαπιστώσεις ότι τα ζωντανά σου φυτά είναι ζωηρά μέσα στον χώρο τους με έντονο χρωματισμό.

Επίλογος
Ενώ τα ενυδρεία μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς εσωτερικό φωτισμό, η εξασφάλιση των σωστών προδιαγραφών φωτός είναι σημαντική για την υγεία και την ευημερία των ψαριών, των ζωντανών φυτών και γενικά του υδρόβιου οικοσυστήματος.
Οι φυσικές και οι τεχνητές πηγές φωτός παίζουν σημαντικό ρόλο στην δημιουργία ενός ρεαλιστικού φυσικού περιβάλλοντος, όπου θα επιτυγχάνεται η ανάπτυξη των φυτών, η ήρεμη ζωή των ψαριών, ο τονισμός της ζωηρότητας των χρωμάτων και η διατήρηση της συνολικής ισορροπίας μέσα σε ένα ενυδρείο.