Μπορούν, άραγε , τα ζώα να αγαπήσουν;

Αν τα ζώα μπορούν να νιώσουν το ρομαντικό συναίσθημα της αγάπης, είναι ακόμα άγνωστο.

Υπάρχουν όμως, έρευνες που δείχνουν ότι κατά κάποιο τρόπο βιώνουν την ίδια γκάμα αισθημάτων με εμάς.

Μάλιστα, ο εγκέφαλος πολλών θηλαστικών ζώων είναι παρόμοιος με τον δικό μας.

Για παράδειγμα, ο εγκέφαλος της γάτας είναι πολύ μικρότερος από τον δικό μας. Καταλαμβάνει μόνο το 1% της σωματικής της μάζας ,ενώ ο δικός μας περίπου το 2% της αντίστοιχης δικής μας.

Αλλά το μέγεθος δε μετράει πάντα.

Ο άνθρωπος του Νεάτερνταλ , που εξαφανίστηκε πριν 20000 χρόνια περίπου, είχε μεγαλύτερο εγκέφαλο από τον διάδοχο του, Homo Sapiens, αλλά φαίνεται ότι δεν ήταν εξυπνότερος, διότι αν ήταν, θα είχε φανεί στη μάχη της επιβίωσης.

Η δομή του εγκεφάλου και το ανάγλυφο των νευρώνων τελικά παίζει τον κύριο λόγο.

Αυτά τα 2 στοιχεία υπάρχουν στη γάτα όπου η δομή του εγκεφάλου της είναι περίπου 90% όμοια με του ανθρώπου. Αυτό το γεγονός ίσως οδηγεί στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσε να βιώσει το συναίσθημα της αγάπης.

Αλλά αυτό δε θα το μάθουμε ποτέ με σιγουριά.

Μόνο ένα πράγμα πρέπει να θυμόμαστε:

Ο σκύλος και η γάτα μας δε μας βλέπουν απλά ως μία πηγή τροφοδοσίας τροφής. Τα κατοικίδια, όπως και τα άλλα ζώα σε αιχμαλωσία, σχηματίζουν ισχυρούς δεσμούς με τους ανθρώπους που τα φροντίζουν.

Πιθανότατα αυτοί οι ισχυροί δεσμοί αποτελούν ένα είδος αγάπης.

Οι σκύλοι, είναι γνωστό ότι δένονται τόσο πολύ με τα αφεντικά τους ώστε να θρηνούν το θάνατο τους για πολλά χρόνια.

Είναι γνωστή η περίπτωση ενός Σκωτσέζικου Σκάι Τεριέ , του Gregfrious Bobby , από το Εδιμβούργο.

Υπηρετούσε ως αστυνομικός συνοδός του John Gray μέχρι το θάνατο του το 1858.

Μετά την κηδεία του συντρόφου του, ο Bobby κάθε ημέρα πήγαινε στον τάφο του και καθόταν πάνω στην κορυφή του. Το πιστό αυτό αστυνομικό κυνηγόσκυλο περνούσε κάθε βράδυ εκεί μέχρι να πεθάνει 14 χρόνια αργότερα.

Ο δεσμός των σκύλων με τους ιδιοκτήτες τους έχει επιβεβαιωθεί με μία έρευνα που έκανε ο Daniel Mills ,ειδικός στη συμπεριφορά των ζώων.

Σε αυτή τη μελέτη  οι ερευνητές παρακολούθησαν την αντίδραση σκύλων και γάτων σε σχέση με τα αφεντικά τους αλλά και  με άγνωστα πρόσωπα.

Βρέθηκε ότι τα σκυλιά που είχαν αναπτύξει έναν στενό ψυχικό δεσμό με τον ιδιοκτήτη τους συμπεριφέρονταν το ίδιο στο βρέφος του , όταν αυτός έφευγε από το σπίτι. Από την άλλη, οι γάτες δεν έκαναν το ίδιο.

Αν μη τι άλλο, οι γάτες έτειναν να αποφεύγουν ή ακόμα και να αγνοούν τους ιδιοκτήτες τους , ενώ χαρούμενα αλληλοεπιδρούσαν με ξένα πρόσωπα.

Φυσικά, τα αποτελέσματα αυτά δε δείχνουν ότι οι γάτες δε μπορούν να αναπτύξουν συναισθηματικούς δεσμούς με τα αφεντικά τους.

Αλλαγή ρόλων

Αρκετές φορές, ενώ φαίνεται ότι οι σκύλοι δένονται με τα πρόσωπα που έχουν ως αποστολή τη φροντίδα τους, υπάρχουν αποδείξεις ότι οι ρόλοι μπορεί να αντιστραφούν προσωρινά.

Οι σκύλοι συντονίζονται με τα συναισθήματα των ιδιοκτητών τους και είναι ικανοί να δράσουν ως ένας πιστός σύντροφος , αν χρειαστεί.

Σε μία έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2012 στο περιοδικό Animal Cognition, βρέθηκε ότι ο σκύλος μπορεί να γίνει ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου περισσότερο όταν αυτός εκδηλώνει συναισθήματα έντονης λύπης με κλάματα κ.ά., παρά όταν μιλάει ή μουρμουρίζει. Σε αυτούς τους ανθρώπους ο σκύλος πλησίαζε με μία διάθεση υποταγής.

Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να εκδηλωθεί και σε άτομα που δε γνώρισε ποτέ.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η αντίδραση αυτή του σκύλου δεν οφείλεται στην περιέργεια του  ,αλλά σε μια πρωτόγονη παρόρμηση κατανόησης της ανθρώπινης δυστυχίας.

Μία από τις ερευνήτριες, η Dr Deborah Custance , δήλωσε ότι:

« Έχουμε πολλούς λόγους να υποστηρίζουμε ότι οι σκύλοι είναι το πιο ευαίσθητο είδος ζώου στα ανθρώπινα συναισθήματα από οποιοδήποτε άλλο είδος ζώου. Έχουμε κοινωνικοποιήσει τον σκύλο εδώ και πολλά-πολλά χρόνια πίσω. Επιλεκτικά τον έχουμε αναπαραγάγει για να λειτουργεί ως σύντροφος».

Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι, όταν ο σκύλος συμπαραστέκεται στο στεναχωρημένο αφεντικό του, η σχέση φροντιστή και παραλήπτη μάλλον αντιστρέφεται.

Επιστημονική και εργαστηριακή επιβεβαίωση

Το παραπάνω συμπέρασμα φαίνεται ότι επιβεβαιώνεται εργαστηριακά με το σκανάρισμα των εγκεφάλων κάποιων σκύλων.

Ο Gregory Berns, ένας νευροεπιστήμονας του πανεπιστημίου Emory, χρησιμοποίησε fMRI (λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού) για να τεστάρει την εγκεφαλική λειτουργία των σκύλων.

Αυτή η εξέταση είναι πολύ δύσκολη διότι απαιτεί πλήρη ακινησία των συμμετεχόντων ζώων κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί στα σκυλιά.

Παρόλα αυτά, ο Berns εκπαίδευσε τα σκυλιά να κάτσουν αυστηρά ακίνητα πάνω στο Scanner ,κάνοντας εφικτή την απεικόνιση του εγκεφάλου τους.

Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά.

Η ομάδα του Berns, βρήκε αυξημένη δραστηριότητα στις περιοχές όπου ο εγκέφαλος συγκεντρώνει τους συναισθηματικούς δεσμούς , την κατανόηση και τη θεώρηση της θέσης των σκύλων προς τα αφεντικά τους.

Αυτό το τελευταίο είναι ένα σύστημα πεποιθήσεων σχετικά με το τι σκέφτονται οι άλλοι και το οποίο πρέπει συνεχώς να αναβαθμίζεται.

Έτσι προφανώς οι σκύλοι αναρωτιώνται για το τι σκέφτονται οι ιδιοκτήτες τους.

Δεσμευτική αγάπη ανάμεσα στα ζώα

Η θαυμάσια ιστορία ανάμεσα σε 2 Μάλαμουτ που ήταν σύντροφοι για χρόνια αποδεικνύει τον υπότιτλο.

Η TIKA και ο KOBUK δημιούργησαν και ανάπτυξαν 8 γέννες κουταβιών.

Όμως ο Kobuk ήταν λίγο «τραμπούκος».  Έτρωγε το φαγητό της Tika και την έσπρωχνε αδέξια όταν έβρισκε την ευκαιρία. Επίσης, όταν κάποιοι άνθρωποι της έδειχναν το ενδιαφέρον τους, εκείνος ζήλευε και έμπαινε ανάμεσα για να τραβήξει επάνω του τη δημοσιότητα.

Όμως, αυτό το «bullying» σταμάτησε όταν η Tika εμφάνισε καρκίνο στο ένα της πόδι.

Η συμπεριφορά του Kobuk άλλαξε τελείως. Άφηνε την Tika να κοιμάται στο κρεββάτι, ενώ εκείνος ξάπλωνε στο πάτωμα. Την περιποιούνταν γλείφοντας την στο πρόσωπο και τον λαιμό και δεν την άφηνε ποτέ μόνη της. Τελικά ,το πόδι της Tika ακρωτηριάσθηκε.

Ο Kobuk εκείνο το πρωί γάβγιζε επίμονα στο αφεντικό του. Αυτός αμέσως κατάλαβε τον λόγο και έσπευσε να πάει την Tika στο νοσοκομείο μικρών ζώων.

Χάρη στην αφοσίωση και την αγάπη του Kobuk, η Tika επέζησε. Αυτός συνέχιζε να τη φροντίζει όσο εκείνη ανάρρωνε από την εγχείρηση. Μόλις η Tika έγινε τελείως καλά και έμαθε να περπατάει στα 3 πόδια, ο Kobuk γύρισε στον παλιό «καλό»  εαυτό του.

Δεσμοί σχηματίζονται και μεταξύ διαφορετικών ειδών ζώων

Το BBC στην εκπομπή Animal Odd Couples δείχνει διάφορα ασυνήθιστα ζευγάρια ζώων που έφτιαξαν ισχυρούς δεσμούς ψυχικής ενώσεως.

Ο Antony, ένα τεράστιο λιοντάρι, και ο Riley, ένα μικρό κογιότ, γνωρίστηκαν στην ηλικία του ενός μηνός ζωής. Τότε, μεταφέρθηκαν και οι δύο στο καταφύγιο «Keepers of the wild».

Αμέσως «κόλλησε» ο ένας με τον άλλο. Απολάμβαναν να παίζουν και να περιποιούνται ο ένας τον άλλο.

Όταν πρωτοσυναντήθηκαν ήταν και οι 2 στο ίδιο μέγεθος. Αυτό, προοδευτικά άλλαξε.

Το λιοντάρι ξεπέρασε γρήγορα το μικρό κογιότ.

Παρόλη, όμως τη μεγάλη διαφορά στη σωματική τους διάπλαση ο δεσμός που ανέπτυξαν διατηρήθηκε ως την ενηλικίωση.

Η δια βίου αγάπη δεν αφορά μόνο τα θηλαστικά

Ο βιολόγος Berns Heinrich στο βιβλίο του «Mind of the raven», υποστηρίζει ότι από τη στιγμή που τα κοράκια έχουν τόσο μακροχρόνιες συζυγικές σχέσεις , πρέπει να τα ενώνει ένας δυνατός δεσμός αγάπης.

Διαφορετικά, δεν εξηγείται ο λόγος που κρατά ένα τέτοιο ζευγάρι ενωμένο ως το τέλος της ζωής ενός από αυτά.

Τα πιο πολλά είδη πουλιών δεν αρκούνται σε 1 σύντροφο δια βίου. Αρκετά ,όμως το κάνουν.

Όπως η δαχτυλιδόχηνα. Το BBC είχε πάλι προβάλλει μια αρσενική χήνα που είχε διαλέξει ως αδελφή ψυχή, μία 45αρα θηλυκή χελώνα. Όποιος πλησίαζε τη χελώνα αμέσως ο Χήνος του επιτίθεντο για να την αφήσει να απολαύσει το τραγανό φύλλο από λάχανο που της είχαν δώσει να φάει.

Η ογκώδης Κυρά-χελώνα φούσκωνε από υπερηφάνεια και απολάμβανε την προστατευτικότητα και αφοσίωση του συντρόφου της.

Ένα πραγματικά ασυνήθιστο ζευγάρι.

Επίλογος

Όλοι θυμόμαστε την ιστορική σκηνή από την ταινία «Η Λαίδη και ο Αλήτης», όπου σε ένα ρομαντικό δείπνο στο εστιατόριο του Tony, το ζευγάρι cartoon αλληλοκοιτάζονταν ανταλλάσσοντας φλογερές ματιές αγάπης. Μασώντας ένα μακαρόνι από άκρη σε άκρη, οι μουσούδες τους συναντήθηκαν και αντάλλαξαν ένα καυτό φιλί.

Μπορεί η σκηνή αυτή να μην εντάσσεται στην πρακτική χτισίματος δεσμών ανάμεσα στα χνουδωτά μας φιλαράκια, αλλά σίγουρα ξέρουν να αγαπούν με τον τρόπο τους.

Η ρομαντική αυτή σχέση αγάπης αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πτυχές της ζωής τους και μπορεί να αφορά το είδος τους, τον άνθρωπο ή και άλλα είδη ζώων.

Τελικά, ποιος να είναι άραγε ο ορισμός της αγάπης;

Ίσως είναι ο παρακάτω :

«Αν ορίσεις την αγάπη ως μία μακροχρόνια δέσμευση που σημαίνει διαρκή επιθυμία συνάντησης των 2 μερών , όταν είναι χώρια, την αποτύπωση της ευτυχίας στο σμίξιμο τους, όταν προστατεύει ο ένας τον άλλο και όταν μεγαλώνουν παιδιά μαζί, τότε, ναι , είναι φυσικό αυτά τα ζώα να αγαπιούνται μεταξύ τους».